تحلیل تأثیر فضای مجازی بر هوّیّت دینی جوانان روستایی مطالعه موردی: دهستان بالارخ شهرستان تربت حیدریه

در دوران کنونی نقش نهادهای اجتماعی همانند خانواده، مدرسه و همسالان در هویت بخشی به جوانان تضعیف و در مقابل روز به روز بر اهمیت و نقش رسانه ها افزوده می شود. رسانه ها به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی کارکرد انتقال میراث فرهنگی و اجتماعی و ارزش های جوامع را بر عهده دارند. در عصر کنونی با توجه به نقش بارز آنها در جامعه و اطلاع رسانی پیرامون موضوعات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ... سعی می کنند الگوهای نوینی را به جوامع وارد کنند تا جایگزین فرهنگ ها، ارزش ها ونقش های سازگار فرهنگی – محیطی و الگوهای سنتی شوند. در این رهگذر رسانه ها به عنوان عاملان تغییر و تحول در ارزش ها و هنجار ها و نقش های سازگار فرهنگی – محیطی مطرح هستند، بطوری که سنت ها را به مبارزه می طلبند و به صورت یک عامل موثر در دگرگونی نگرش ها و رفتارهای نسل جدید عمل می کنند. همین امر می تواند منجر به بحران هویت جوانان و متعاقب آن سبب دگرگونی نقش های سازگار فرهنگی و محیطی، به انفعال کشاندن جوانان و بسیاری از مسائل دیگر در جغرافیای زیست اجتماعی روستا شود. پژوهش حاضر در پی آن است که به تحلیل آثار و پیامدهای به کارگیری فناوری های نوپدید ارتباطی بر هویت دینی جوانان روستایی در جغرافیای زیست اجتماعی دهستان بالارخ از توابع شهرستان تربت حیدریه بپردازد، جامعه آماری پژوهش را جوانان بین 29-18 سال دهستان بالارخ تشکیل می دهد. تعداد جامعه نمونه با استفاده از فرمول کوکران شامل 283 پرسشنامه در سطح 12روستا از روستاهای دهستان بالارخ شهرستان تربت حیدریه است که بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای - مکانی انتخاب شده است. روش انجام پژوهش مبتنی بر روشهای توصیفی _ تحلیلی و همبستگی با توجه به داده های نظری، کمی و پرسشنامه ای- میدانی انجام گرفته می-باشد. دادهای پرسشنامه ای پژوهش با استفاده از آزمون همبستگی اسپرمن و آزمون t تک متغیره در محیط نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان از تأثیرگذاری بالای فضای مجازی شبکه های ماهواره ای بر هویت دینی جوانان روستایی، تغییر نقش ها، باورها و ارزش های سازگار فرهنگی و محیطی و به انفعال کشاندن جوانان در کارکردهای دینی و فرهنگی در جغرافیای زیست اجتماعی روستا می باشد. لذا در کنار اقدامات زیربنایی مانند فراهم کردن شرایط ازدواج جوانان روستایی و حل مشکلاتی مانند بیکاری و مسکن، و سر و سامان دادن به مشکلات اقتصادی توجه به آگاه کردن و بالا بردن سواد رسانه ای افراد جامعه از مهمترین راهکارهای فرهنگی برای در امان ماندن جوانان روستایی از آسیب های رسانه های مجازی است.